VAN HET DORP
TERUG NAAR DE STAD
SULTANPUR … KOLKATA
Het is nog mistig en fris - toch
voor een Indiër - als we om 6.15 A.M. de campus van SSDC verlaten. We rijden
naar “Subhas Chandra Bose”, de luchthaven van Kolkata. Subhas Chandra Bose, was
een van de vrijheidsstrijders in de jaren ’40 van vorige eeuw. Hij wou India gewapenderhand
heroveren op de Engelsen en richtte het INA - Indian National Army - op. Door
de ene geliefd, de andere gehaat. Heel menselijk wellicht, zoals ook nu weer
blijkt uit de dagelijkse realiteit. In West-Bengalen wordt hij verheerlijkt,
terwijl Mohandas Gandhi en Jawaharlal Nehru hier wel boosdoeners lijken. Zij
wilden immers een onafhankelijke en overheersende hindoestaat en veroorzaakten
door een gebrek aan aandacht voor een minderheid van moslims de splitsing van
het Raj, het grote Indische rijk. Mohammad Ali Jinnah, een moslim uit Gujarat
en een vaak vergeten speler in het verhaal van de onafhankelijkheid en de
opdeling van India, had dan ook maar één alternatief: de oprichting van een
eigen moslimstaat, Oost- en West-Pakistan. Deze informatie is uiteraard te
beperkt om volledig te zijn, maar daar heb je zeker één en zelfs meerdere boeken voor nodig.
Het is nog vroeg, maar dat merk je
alleen aan de kilte en het uur. Overal zorgen houtskoolvuurtjes en -kacheltjes
met meer dan een kleine rookpluim voor de opwarming van de aarde. Het eerste
water wor dt gekookt, de eerste tsja -lekkere Indische thee - gedronken. Aan
elk theestalletje - en dat zijn er vele - zitten mannen hun eerste verhalen van
de dag te vertellen. Vrouwen aan de theestalletjes zijn eerder zeldzaam. Je
ziet ze al wel aan de pounds, de grote waterplassen of zelf gegraven vijvers. De
uitgegraven zware leemgrond werd gebruikt als bouwmateriaal voor de hutten en
huizen, in alle maten en modellen. De vrouwen in het water of aan de waterkant
wassen zichzelf en de kleine kinderen, doen de was of de afwas. Badkamer en
keuken zijn er niet, water en sanitair ontbreekt zo goed als overal. Stromend
noch zuiver water werden en worden door de overheid voorzien. Hier en daar een
waterpomp, meestal zelf geplaatst of in samenwerking met SSDC of andere sociale
organisaties. Het totale gebrek aan zuiver water in deze regio en op zeer vele
plaatsen in India is een van de belangrijkste oorzaken van chronische ziekten,
zowel bij kinderen als bij volwassenen. Beeld je even in … het water in de
pound is vervuild door rotzooi en afval, door urine en uitwerpselen van dier én
mens, door viezigheid van allerlei aard, door ongekende en vaak giftige
producten. In dit water doe je de afwas, in dit water ga jij je wassen, met dit
water poets en spoel je je tanden, in dit water ga jij je “verfrissen” en
plonsen de kinderen … zo nodig, want de temperatuur stijgt meestal boven 30
graden. Huidziekten, maag- en darmklachten en zoveel meer zijn daarvan het
gevolg. Het is slechts één van de vele uitzichtloze situaties.
Ondertussen zorgen niet alleen de
houtskoolvuurtjes maar ook de zon voor de opwarming van de aarde. Dit laatste,
voorlopig een deugddoende opwarming. De ontwakende natuur trekt mij even weg uit
de ruwe realiteit. De lotusbloemen, wit en paars staan nog open. Het is nog
even genieten vooraleer zij hun schoonheid verbergen en bewaren voor de nacht.
Waarom kan het niet andersom zodat we volop mee kunnen genieten ?
Het is een vreemde tegenstelling die je hier ontmoet: de schittering van de natuur tegenover de duistere armoede van de mens. Ligt het antwoord in de symbolische betekenis van de lotus “groei naar verlichting”, haar gegeven door het boeddhisme en het hindoeïsme en ontstaan uit het groeiproces van de bloem zelf ? De lotusbloem ontspringt immers in de modder onder water en groeit dan krachtig naar het licht, wordt een prachtige bloem. Is ons menselijk groeiproces vergelijkbaar ? Uit onwetendheid en lijden groeien naar kennis en verlossing om uiteindelijk verlichting te bereiken ? De mens op weg naar meer mens - zijn, meer en mooier leven. De actualiteit stemt ons zeker niet hoopvol. Voor de bewoners van de Sunderban - voor zover zij dergelijke vergelijkingen al zouden maken - alvast een onrealistisch verhaal, een naïeve droom.
In ontwaak uit mijn droom, als we
voor de gesloten overweg staan in Netra, een dorp zoals vele anderen, alleen
met dit verschil dat de trein naar Kolkata er stopt en dagelijks heel wat
potentiële klanten naar het kleine station brengt. Rond, op en tussen de sporen
worden groenten en fruit, vis en vlees, opgeslagen en te koop aangeboden. Soms
echte kleurrijke kunstwerkjes als het gaat over fruit en groenten.
Onhygiënische en weinig appetijtelijk als het gaat over vis en vlees. Toch
draait de verkoop. Een tiental minuten kan ik alles in mij opnemen en proberen
te begrijpen hoe zij overleven en wij door dit alles zwaar zouden lijden.
Alhoewel, ik ben al twee maand in India. Wat ik eet wordt op dezelfde marktjes
gekocht, met hetzelfde water gewassen en gekookt. Tot nu toe leef ik nog en
hopelijk duurt het nog wel even, er is nog zoveel te doen.
In Amtala zijn we halfweg, het
drukste punt tussen Sultanpur en Kolkata. De weg die zoals aangelegd, breed
genoeg is wordt versmald door tientallen kraampjes en venters, door kooplustige voetgangers en fietsers. Dezelfde
taferelen als twintig kilometer terug. Mensen uit de omliggende dorpen, mannen
en vrouwen, ouderen en jongeren, ook kinderen, die hun soms schrale oogst
proberen aan de man of vrouw te brengen, in tegenstelling tot de
theestalletjes, hier meestal vrouwen. Soms ligt er alleen een hoopje aardappelen
of ajuinen, ladyfingers of mini
komkommers, een “bussel” vastgebonden kippen smachtend naar adem en hoopvol maar vergeefs uitkijkend naar de komst van Gaia. Een ambulance met een wat hese sirene
probeert hopeloos door en voor de file te geraken. Opzij gaan en wachten
doen ze niet in India. Bovendien is er hier getoeter genoeg zonder dat er ooit
iemand voor opzij gaat. Niet te begrijpen, maar wachten moet iedereen, hier dus ook
de ambulance en de brandweer, zelfs de politie. Pech voor wie in de ambulance ligt
of wacht op een vuur blussende waterstraal. De politie, waarom zouden die door moeten ? Langzaam
verdwijnt de natuur, verdrongen door een steeds chaotischer en vervuild stadsbeeld.
We rijden de voorsteden van Kolkata
binnen en door. Onmiddellijk verschijnen de bekende taferelen en toestanden.
Mensen, alleen of met de ganse familie langs de kant van de weg, op de stoep,
aan de pomp of de kraan. Ze hebben buiten geslapen, ze leven buiten want er is
voor hen geen plaats …
Neen, het is geen mooi verhaal,
maar het moet verteld worden. Waarom zouden zij minder recht hebben op een
menswaardig bestaan dan jij en ik? Als
ik uit de jeep stap, denk ik nog: verdomme wat blijven ze braaf !
In het vliegtuig naar Mumbai besef
ik dat ik binnen een paar uur voor dezelfde realiteit zal staan. Mag ik jou ook
dan nog mijn verhaal vertellen, het met je delen ?
Bart
Massart
Mumbai,
22 november 2015
Geen opmerkingen:
Een reactie posten